Ναυάγιο M/S Theophile Gautier

Το γαλλικό ντιζελοκίνητο επιβατηγό πλοίο M/S “Théophile Gautier” κατασκευάσθηκε στα ναυπηγεία Chantiers et Ateliers de France στην Δουνκέρκη της Γαλλίας με τον αριθμό κατασκευής 132. Καθελκύσθηκε στις 26 Ιουνίου 1926 και στην συνέχεια διαρρυθμίσθηκε εσωτερικά από την εταιρεία Societé des Services Contractuels des Messageries Maritimes, θυγατρική εταιρεία της γνωστής ναυτιλιακής εταιρείας Messageries Maritimes στην οποία ανήκε το πλοίο. Μετά το τέλος των εργασιών, οι οποίες αποπερατώθηκαν στις 26 Οκτωβρίου του 1926, το πλοίο εντάχθηκε στις μεσογειακές γραμμές της Messageries Maritimes νηολογημένο στην Μασσαλία. Το M/S “Théophile Gautier” ήταν το πρώτο πλοίο της προαναφερόμενης εταιρείας το οποίο εξοπλίστηκε με ντιζελομηχανές. Τα κατασκευαστικά του χαρακτηριστικά ήταν:

Τύπος: Επιβατηγό / Φορτηγό
Σημαία: Γαλλική
ΚΟΧ: 8194
Ολικό μήκος: 129,8 μέτρα
Πλάτος: 17 μέτρα
Βύθισμα: 6,7 μέτρα
Χωρητικότητα: 4.238 κυβικά μέτρα
Πρόωση: Δυο ντιζελομηχανές Sulzer, δίχρονες, εξακύλινδρες
Έλικες: 2
Ενδεικτική ταχύτητα: 12,5 κόμβοι
Πλήρωμα: 26 γέφυρα, 25 μηχανή, 84 υπόλοιπο πλήρωμα
Επιβάτες: 105 πρώτη θέση, 96 δεύτερη, 77 τρίτη, 310 υπόλοιποι

Το M/S “Théophile Gautier” παραγγέλθηκε από την Messageries Maritimes με σκοπό την αντικατάσταση του πλοίου S/S André Chenier, το οποίο παροπλίσθηκε το 1925 λόγω παλαιότητας. Με την ένταξη του M/S “Théophile Gautier” στις 18 Ιανουαρίου του 1927 στον στόλο της, η Messageries Maritimes εγκαινίασε την νέα της μεσογειακή ναυτιλιακή γραμμή η οποία ξεκινώντας από την Μασσαλία και φτάνοντας μέχρι την Κωνσταντινούπολη ένωνε αναμεταξύ τους πολλά λιμάνια της Μεσογείου. Στις 27 Απριλίου 1937 το M/S “Théophile Gautier” μετατέθηκε στην ναυτιλιακή γραμμή της Messageries Maritimes στην Μαύρη Θάλασσα, η οποία είχε παραμείνει αδρανής και επαναλειτούργησε με το συγκεκριμένο πλοίο. Έναν χρόνο όμως αργότερα, το 1938, η γραμμή αυτή έκλεισε και το M/S “Théophile Gautier” επέστρεψε και πάλι στην γραμμή της Μεσογείου. Το 1940 το M/S “Théophile Gautier” παρέμεινε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα δεμένο στον Πειραιά λόγω έλλειψης καυσίμων. Στις 16 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους απέπλευσε για την Βηρυτό με σκοπό την συμπλήρωση των δεξαμενών του με καύσιμα. Δυο ημέρες αργότερα, στις 18 Σεπτεμβρίου 1940, εντοπίσθηκε από υδροπλάνο του βρετανικού στρατού και διατάχθηκε να καταπλεύσει στο λιμάνι της Χάιφα. Από κει, με την συνοδεία δυο πολεμικών πλοίων, συνέχισε το ταξίδι του μέχρι την Βηρυτό όπου και παρέμεινε αδρανές σύμφωνα με διαταγές της βρετανικής διοίκησης.
Την 11η Ιουνίου 1941, με αφορμή τους βομβαρδισμούς και τις βρετανικές επιχειρήσεις στην Συρία, το πλοίο έλαβε άδεια αναχώρησης για την Θεσσαλονίκη όπου κατέπλευσε στις 19 Ιουνίου υπό την διακυβέρνηση του γάλλου πλοιάρχου Hontarède. Παρέμεινε όλο το καλοκαίρι του 1941 στην Θεσσαλονίκη βρισκόμενο υπό προστασία των κατοχικών δυνάμεων του Άξονα. Στις 3 Οκτωβρίου 1941 το M/S “Théophile Gautier” αναχώρησε φορτωμένο με καπνά για την Μασσαλία έχοντας ως πρώτο σταθμό τον Πειραιά. Το πλοίο βρισκόταν ενταγμένο σε νηοπομπή μαζί με το γερμανικό πλοίο S/S “Delos” και το ιταλικό T/S “Torcello”, η οποία συνοδευόταν από τις ιταλικές τορπιλακάτους Monzambano, Calatafimi και Aldebaran. Την επομένη, 04.10.1941, η νηοπομπή εντοπίσθηκε από το βρετανικό υποβρύχιο HMS “Talisman” (Com. Lt. Michael Willmott, RN), το οποίο εξαπέλυσε στις 18.37 τορπιλική επίθεση με αποτέλεσμα την βύθιση του M/S “Théophile Gautier” στα βορειοανατολικά της Κέας.

Σύμφωνα με μαρτυρίες καθώς και φωτογραφίες του πλοίου τραβηγμένες τον Οκτώβριο του 1941, το M/S “Théophile Gautier” έφερε και από τις δύο πλευρές του ζωγραφισμένη την γαλλική σημαία πλαισιωμένη εκατέρωθεν με το όνομα του. Το γεγονός αυτό όμως δεν επηρέασε τον χαρακτηρισμό του ως πλοίο εχθρικό από τις συμμαχικές δυνάμεις, λόγω του ότι ανήκε στο δυναμικό της κυβέρνησης του Vichy η οποία προέκυψε ως συνεργατική κυβέρνηση της ναζιστικής Γερμανίας μετά την γαλλική συνθηκολόγηση του Compiègne στις 22 Ιουνίου 1940.
Κατά την διάρκεια του τορπιλισμού στο πλοίο επέβαιναν 105 μέλη του πληρώματος, τρεις στρατιωτικοί και ο γάλλος ναυτικός ακόλουθος με τον υπασπιστή του. Από την βύθιση του πλοίου απωλέσθηκαν 16 μέλη του πληρώματος, ανάμεσα τους και ο δεύτερος αξιωματικός του πλοίου Capitaine Guillu, δυο στρατιωτικοί και ένας τρίτος στρατιωτικός ο οποίος απεβίωσε αργότερα λόγω των τραυμάτων του. Τραυματίστηκαν συνολικά 13 μέλη του πληρώματος και ένας στρατιωτικός συνοδός.

Το ναυάγιο

Το ναυάγιο του M/S “Théophile Gautier” βρίσκεται βυθισμένο στα βορειοανατολικά της Κέας, σε απόσταση οκτώ περίπου ναυτικών μιλίων από την Μακρόνησο και δεκατριών από την Άνδρο. Το μέγιστο βάθος του ναυαγίου βρίσκεται στα 111, ενώ το ελάχιστο στα 95 μέτρα. Η πλώρη του πλοίου είναι στραμμένη προς τον νότο με φορά 180 μοιρών, ενώ το πρυμναίο τμήμα του πλοίου βρίσκεται σπασμένο και σχηματίζοντας σχεδόν ορθή γωνία με τον κεντρικό νοητό άξονα του ναυαγίου. Το κυρίως τμήμα του πλοίου βρίσκεται γερμένο στον βυθό ακουμπώντας στην αριστερή του πλευρά. Οι άγκυρες του πλοίου, οι δυο γερανοί στο πρωραίο τμήμα, όπως και τα δυο χαρακτηριστικά φουγάρα βρίσκονται στην θέση τους και είναι απόλυτα διακριτά.
DG

Πηγές

Kriegstagebuch des kommandierenden Admirals Ägäis
Kriegstagebuch Marine Gruppenkommando Süd
Kriegstagebuch des Kommandanten der Seeverteidigung Saloniki
War Diary HMS TALISMAN (Archive Platon Alexiades)
Bois, Paul: Le grand siècle des messageries maritimes – Chambre du commerce et d´Industrie Marseille-Provence, 1992