Σπήλαιο Δράκου-Σελινίτσας Μεσσηνία

Γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά Σπηλαίων Σελινίτσας και Δράκου

Το σπήλαιο «Σελινίτσα» και ο υπόγειος ποταμός «Δράκος» αποτέλεσαν ενιαίο καρστικό σύστημα, κατά την περίοδο του Ολοκαίνου, γεγονός που υποστηρίζεται τόσο από τον τρόπο σύνδεσής τους, διαμέσου μιας καμινάδας, μέσα από ένα πέρασμα μικρών σχετικά διαστάσεων, γεγονός που φανερώνει την πρόσφατη ηλικία του, όσο και από τη διαφορετική γεωμετρία των σπηλαίων και τη σύγκριση αυτής με τα υδρογραφικά δίκτυα της ευρύτερης περιοχής. Αμφότερα τα σπήλαια «Σελινίτσα» και «Δράκος» λειτούργησαν ως χερσαία μέχρι και το μέσο Πλειστόκαινο. Σταλακτιτικοί και σταλαγμιτικοί σχηματισμοί εμφανίζονται και στα δύο καρστικά συστήματα, γεγονός που συμβαίνει μόνο σε συνθήκες πάνω από τη θαλάσσια στάθμη. Ο υπόγειος ποταμός «Δράκος» λειτούργησε ως χερσαίο σπήλαιο για μικρό χρονικό διάστημα, καθώς η ανάπτυξη, το πλήθος και το μέγεθος των σταλαγμιτών και σταλακτιτών εντός αυτού, είναι πολύ περιορισμένο. Τα περάσματα του «Δράκου», στο σύνολό τους ανήκουν στην μορφή των ανυψωτικών αγωγών, καθώς μεταβιβάζουν το υπόγειο νερό που ρέει στη «Σελινίτσα» από τα χαμηλότερα τμήματα προς την είσοδο του«Δράκου» όπου αποτελεί και το σημείο εκφόρτισης προς τη θάλασσα. Η σύνδεση του πρώτου και δευτέρου επιπέδου του υπογείου ποταμού σημειώθηκε κατά το στάδιο που ο «Δράκος» λειτουργούσε
ως χερσαίο σπήλαιο. Τόσο το σπήλαιο «Σελινίτσα», όσο και ο υπόγειος ποταμός «Δράκος» αναπτύσσονται κατά μήκος κυρίως, ΒΒ_ – ΝΝΑ και ΒΒΑ – ΝΝ_ διεύθυνσης. Το σπήλαιο προς «Σελινίτσας», την περίοδο που βρισκόταν η είσοδός σε απόλυτο υψόμετρο 0 μέτρων, εκφόρτιζε τα επιφανειακά νερά που συγκεντρώνονταν στην ευρύτερη περιοχή και λειτουργούσε ως υπόγειος ποταμός. Την άποψη αυτή ενισχύει η λεία επιφάνεια των πετρωμάτων που βρίσκονται στο χώρο της εισόδου και πρέπει να οφείλεται στη δράση του ρέοντος ύδατος. Στα δυτικά παράλια,προς Μάνη έχουν διαπιστωθεί εκφορτίσεις του υδροφορέα, με μέγιστη συχνότητα στα βάθη από 12 έως  8 μ. Το γεγονός αυτό ενισχύει την άποψη ότι κατά το Ολόκαινο, η θαλάσσια στάθμη στην περιοχή της Μάνης, θα πρέπει να είχε σταθεροποιηθεί σε τέτοιο επίπεδο που να ευνόησε την καρστικοποιήση, ώστε η τελευταία να είναι έντονη και συχνή στην περιοχή μεταξύ 12 μ. και 8 μ. Το καρστ της περιοχής ανήκει στον ανοιχτό προς τη θάλασσα, τύπο καρστ.

Η κατάδυση

H κατάδυση στα νερά του Δράκου, αποτελούσε εδώ και χρόνια έναν σημαντικό στόχο για την ομάδα του GrafasDiving. Το Οκτώβριο του 2019 μετά από πρόσκληση του Δημήτρη Εξαρχουλέα και την υποστήριξη από το καταδυτικό του, DiveCode, οι δύτες της ομάδας με σύμμαχο τον καλό καιρό μετακινήθηκαν στην Μεσσηνία με σκοπό την εκτεταμένη κινηματογράφηση του ενάλιου σπηλαίου του Δράκου αλλά και του ξηρού σπηλαίου της Σελινίτσας. Οι δύο είσοδοι του προθάλαμου που οδηγούν στο σπήλαιο του Δράκου βρίσκονται στα  10 μέτρα βάθος, όπου υπάρχει μια μεγάλη αίθουσα με έναν σταλαγμίτη κοντά στο κέντρο της.Τα πρώτα 150 μέτρα του σπηλαίου είναι ιδιαίτερα στενά, κάτι που έκανε τη βιντεοσκόπηση ιδιαίτερα δύσκολή ενώ ταυτόχρονα οι δύτες έπρεπε διαρκώς να προσαρμόζουν τη στάση του σώματος τους, για να περάσουν, δίχως να προκαλέσουν φθορές στον εξοπλισμό τους και στο σπήλαιο. Σε πολλά σημεία, ο μίτος που υπήρχε από παλαιότερες αποστολές, είχε κοπεί και οι δύτες έπρεπε να τον επανενώσουν, ώστε να συνεχίσουν με ασφάλεια. Το τοπίο, μετά τα 150 μέτρα, αλλάζει ριζικά. Οι διακλαδώσεις μειώνονται, η διαύγεια του νερού μεγαλώνει ενώ οι κοφτερές πέτρες δίνουν την σκυτάλη σε έναν αμμώδη βυθό περιτρυγυρισμένο με καλά σμιλεμένα, από την ορμή του νερού, τοιχώματα,. Τα περάσματα μεγαλώνουν σε διαμέτρους που αγγίζουν τα 5-6 μέτρα πλάτος, ενώ το βάθος για τα επόμενα 150 μέτρα συνεχίζει και αυξάνεται φτάνοντας τα 37 μέτρα. Εκεί υπάρχει μια κύρια διασταύρωση που η βόρεια κατεύθυνησή της οδηγεί σε μία από τις δύο ενώσεις του σπηλαίου με την Σελινίτσα. Επιλέγοντας τη βορειοδυτική πορεία το σπήλαιο συνεχίζει ενώ σταδιακά το βάθος μειώνεται στα 25 μέτρα σχεδόν στα 450 μέτρα από την θαλάσσια είσοδο. Το ελαφρύ ρεύμα του νερού που ρέει προς τη θάλασσα, κάνει την έξοδο μια πολύ πιο ευχάριστη και ξεκούραστη διαδικασία για τους δύτες. Η πετρώδης μορφή του σπηλαίου και η προαναφερόμενη ροή βοηθά στο να μη μειώνεται η διάυγεια του ύδατος παρά ελάχιστα σε όλη την πορεία της κατάδυσης. Παρ’όλα αυτά ο Δράκος είναι από τα πιο σοβαρά σπήλαια για κατάδυση και οι ικανότητες αλλά και η σωστή εκπαίδευση των δυτών δοκιμάζεται. Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας
για να οργανωθεί μια αποστολή στο Δράκο, είναι και οι καιρικές συνθήκες στην περιοχή. Όπως αναπτύχθηκε στην παραπάνω σελίδα, το σύστημα Σελινίτσας – Δράκου, αποτελεί έναν αγωγό που κατευθείνει τα νερά από τις βροχές, ή το λιωμένο χιόνι, που ρέει από τους υψηλούς ορεινούς όγκους της εγκύτερης περιοχής, προς τη θάλασσα. Αποτέλεσμα αυτού είναι πως οι συνθήκες κατάδυσης κατά την περίοδο των βροχών του φθινοπώρου και του χειμώνα, αλλά και της άνοιξης έως ότου η ροή από το λιωμένο χιόνι πάψει, να είναι απαγορευτικές λόγω της δραματικά μειωμένης ορατότητας και της αντίστασης του νερού. Αυτό αφήνει ένα μικρό παράθυρο για να επισκεφθεί κανείς το Δράκο, από το τέλος του καλοκαιριού έως και το Δεκέμβριο, υπό τη προυπόθεση, πως δεν υπάρχουν έντονες βροχοπτώσεις σε αυτό το διάστημα.

Θερμές ευχαριστίες στους σπηλαιολόγους Κώστα Χριστοδουλέα, Νίκη Ξεπαπαδέα και Φώτη Ανυφαντή για την υποστήριξη που προσέφεραν στην ομάδα Grafasdiving στο σπήλαιο της Σελινίτσας.

Πηγές: Γεωµορφολογική µελέτη του υποθαλασσίου καρστικού συστήµατος, του υπογείου ποταµού «∆ράκος», Μεσσηνιακής Μάνης
∆ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Καµπόλης Σ. Ισίδωρος 2007.